Monografia: "Przegląd walidowanych, polskojęzycznych kwestionariuszy przeznaczonych do badań naukowych z obszaru nauk o zdrowiu. Kompendium dla studentów uczelni medycznych".

Drodzy Czytelnicy,

z ogromną radością i satysfakcją oddajemy do rąk Państwa opracowanie pt.: „Przegląd walidowanych, polskojęzycznych kwestionariuszy przeznaczonych do badań naukowych z obszaru nauk o zdrowiu. Kompendium dla studentów uczelni medycznych.” Pomysł jego przygotowania zrodził się z obserwowanej od wielu lat wśród studentów nauk medycznych i nauk o zdrowiu, jak również pracowników naukowych, potrzeby zgromadzenia w jednym opracowaniu narzędzi pomiarowych, czyli walidowanych kwestionariuszy zaadoptowanych do warunków polskich, wykorzystywanych w badaniach naukowych. W światowym piśmiennictwie z obszaru nauk medycznych i nauk o zdrowiu opublikowano dotychczas bardzo wiele różnorodnych narzędzi pomiaru różnych zjawisk. Narzędzia te, kwestionariusze ankiet – rzetelne, zaadaptowane do warunków polskich i walidowane – mogą być z sukcesem wykorzystywane przez wielu specjalistów, zarówno w praktyce zawodowej, w tym klinicznej, jak również w prowadzonych przez nich badaniach naukowych

W Kompendium zebrano opublikowane w ostatnich 10 latach w recenzowanych, międzynarodowych czasopismach naukowych, zaadoptowane do warunków polskich, walidowane kwestionariusze. Kwestionariusze podzielono tematycznie i umieszczono w jednej z czterech kategorii: 1. Funkcjonowanie społeczne i psychiczne człowieka, 2. Funkcjonowanie człowieka w chorobie, 3. Styl i jakość życia oraz 4. Funkcjonowanie pracowników medycznych w miejscu pracy. Treści zawarte w niniejszym Kompendium ułatwić mogą planowanie i prowadzenie badań naukowych przez studentów oraz doktorantów, jak również pracowników naukowych polskich uczelni z wykorzystaniem standaryzowanych kwestionariuszy o sprawdzonych i potwierdzonych właściwościach pomiarowych.

Założeniem niniejszego Kompendium jest przedstawienie narzędzi pomiarowych w podobnej formie, ze wskazaniem najważniejszych informacji na ich temat, m.in.: autorów narzędzi, nazw skal, ich krótkich opisów, informacji 8 na temat łącznej liczby pytań, wartości współczynników rzetelności i trafności, domen, zastosowanej skali pomiarowej oraz grupy, w której kwestionariusz był walidowany.

Najbardziej praktycznym elementem Kompendium jest jednak zamieszczenie w nim bezpośrednich linków do materiałów źródłowych polskiej wersji skali, co czyni niniejsze Kompendium unikalnym i jedynym tego rodzaju opracowaniem, dostępnym na polskim rynku wydawniczym. Oryginalności niniejszemu opracowaniu dodaje fakt, że zawiera ono kwestionariusze, które mimo polskiej adaptacji, nie są powszechnie wykorzystywane przez badaczy z obszaru medycyny i nauk o zdrowiu, o czym świadczy niewielka liczba publikacji opierających się na zdecydowanej większości z prezentowanych narzędzi.

Ponadto, ze względu na fakt, że szeroko pojęta tematyka psychometrii nie jest powszechnie znana, opracowanie zawiera wstęp stanowiący zwięzły przegląd najważniejszych kwestii metodologicznych związanych z używaniem standaryzowanych narzędzi pomiaru do celów naukowych, jak również umieszczony na końcu słowniczek, w którym krótko i przejrzyście wyjaśnione są najważniejsze pojęcia zawarte w niniejszym opracowaniu. Mamy nadzieję, że Kompendium spełni oczekiwania Czytelników, będzie przydatne w planowaniu i realizowaniu badań naukowych, zarówno w grupie studentów, jak i w grupie pracowników naukowych wydziałów lekarskich i nauk o zdrowiu polskich uczelni i przyczyni się do rozwoju badań naukowych z obszaru medycyny i nauk o zdrowiu w Polsce.

Joanna Gotlib, Ilona Cieślak, Mariusz Jaworski, Mariusz Panczyk

Zespół Zakładu Edukacji i Badań w Naukach o Zdrowiu Wydziału Nauk o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego